สินส่วนตัว และ สินสมรส เป็นทรัพย์สินของคู่สมรสตามกฎหมายแพ่ง แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักๆ ดังนี้
สินส่วนตัว
สินส่วนตัว คือ ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีอยู่ก่อนสมรส หรือได้มาระหว่างสมรส โดยจะต้องได้รับมรดก การรับโดยเสน่หา หรือได้รับโดยพินัยกรรม โดยระบุว่าเป็นสินส่วนตัว
ตัวอย่างสินส่วนตัว เช่น
- ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีอยู่ก่อนสมรส เช่น เงินฝาก บ้าน ที่ดิน เครื่องประดับ ของหมั้น ฯลฯ
- ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้มาระหว่างสมรส โดยได้รับมรดก การรับโดยเสน่หา หรือได้รับโดยพินัยกรรม โดยระบุว่าเป็นสินส่วนตัว
- ดอกผลของสินส่วนตัว เช่น ดอกเบี้ยเงินฝาก ผลตอบแทนจากการลงทุน
สินสมรส
สินสมรส คือ ทรัพย์สินที่ได้มาในระหว่างสมรส โดยนอกเหนือจากสินส่วนตัวแล้ว ทรัพย์สินใด ๆ ก็ตามที่ได้มาระหว่างสมรส ถือว่าเป็นสินสมรสทั้งสิ้น
ตัวอย่างสินสมรส เช่น
- ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้มาในระหว่างสมรส โดยการทำงาน ประกอบอาชีพ หรือได้รับค่าตอบแทน
- ทรัพย์สินที่ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้มาในระหว่างสมรส โดยพินัยกรรม หรือการให้เป็นหนังสือ โดยระบุให้เป็นสินสมรส
- ทรัพย์สินที่เป็นดอกผลของสินสมรส เช่น ดอกเบี้ยเงินฝาก ผลตอบแทนจากการลงทุน
การแบ่งแยกระหว่างสินส่วนตัวและสินสมรสมีความสำคัญในหลายกรณี เช่น
- ในคดีหย่าร้าง ทรัพย์สินที่เป็นสินสมรสจะต้องแบ่งแยกกันระหว่างคู่สมรส โดยต่างฝ่ายต่างมีสิทธิเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่ตนได้รับครึ่งหนึ่ง
- ในคดีพินัยกรรม หากคู่สมรสมีการทำพินัยกรรมระบุให้ทรัพย์สินของตนตกเป็นมรดกแก่บุคคลอื่น แต่หากทรัพย์สินนั้นเป็นสินสมรส คู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่งก็มีสิทธิได้รับมรดกจากทรัพย์สินนั้นด้วยเช่นกัน
- ในคดีแพ่งอื่น ๆ หากทรัพย์สินนั้นเป็นสินสมรส คู่สมรสอีกฝ่ายหนึ่งก็มีสิทธิร่วมรับผิดในการชำระหนี้สินของคู่สมรสได้เช่นกัน
คู่สมรสสามารถตกลงกันเพื่อกำหนดทรัพย์สินบางประเภทให้เป็นสินสมรสหรือสินส่วนตัวได้โดยการจัดทำสัญญาก่อนสมรส ซึ่งสัญญาก่อนสมรสจะมีผลบังคับใช้ตามกฎหมายได้หากคู่สมรสทั้งสองฝ่ายได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้